دوست داشتم وبلاگی بنویسم و راجع به این که مراحل سربازی نخبگی چطوری هست توضیح بدم.
این که میگم «نخبه» کلاس گذاشتن نیست. واقعاً به نظرم هر کسی می‌تونه سرباز نخبه بشه. نمی‌خواد کار عجیب غریبی بکنید. طرحی به نام صیاد شیرازی هست که می‌تونید تو سایت بنیاد نخبگان جدول امتیازاتش رو پیدا کنید.
بعد ببینید چطوری میشه به امتیازی که لازمه رسید. الان (سال ۱۴۰۳) که این رو می‌نویسم، معمولاً کسی امتیازش ۱۴۰ ۱۵۰ به بالا بشه حله. ۱۰۰ هم دم مرزیه.
سه تا مسیر مختلف هم داره که هر مسیر امتیازات مختلفی لازم داره و بعداً هم کارهای مختلفی باید انجام بدید:
- نخبه فناور
- نخبه دانشگاهی داخل
- نخبه دانشگاهی خارج
حالا مثلاً یکی میاد می‌ره تو شرکت‌های به اصطلاح «دانش بنیان» کار می‌کنه که بیمه‌اش رد بشه و امتیاز جمع کنه. معدلش رو هم سعی می‌کنه که بالا نگه داره و حله دیگه. این میشه روش نخبه فناور.
یکی میاد صرفاً روی مقاله دادن و معدل و اینها کار می‌کنه که نخبه بشه.
چیزی که در ادامه می‌نویسم برای کسانی هست که «داخل کشور» می‌خوان سربازی رو بگذرونند. حالا چه بصورت فناور یا چه بصورت دانشگاهی. ولی راجع به دوستان خارج کشور چیزی نمی‌دونم.
پس منظور من تو این پست از نخبه صرفاً کسی هست که مشمول طرح صیاد شیرازی (همون طرح جایگزین خدمت) میشه و اون معنای متداول نخبه مدنظرم نیست (کما این که چندان ربطی هم به اون نداره).
واقعاً هم شرایطش آنقدر سخت نیست که غیرممکن باشه و بیشتر اینطوری هست که افراد نمی‌دونند که چقدر گزینه‌های متعددی برای سربازی وجود داره.
اینطور که من متوجه شدم برای ما آدم‌های «معمولی» ۴ تا راه برای سربازی وجود داره:
- سربازی معمولی
- سرباز امریه
- پروژه کسری خدمت
- پروژه جایگزین خدمت (صیاد شیرازی)
قوانینش هم واقعاً پیچیده و بعضاً گمراه‌کننده است. مثلاً بگم سرباز نخبه، نمی‌تونه پروژه کسری خدمت بگیره. ظاهراً علتش اینه که همین‌طوریش هم کلاً افراد طرح صیاد شیرازی سربازی‌شون خیلی راحت و کمه. دیگه کمتر نمیشه.
سرباز امریه ممکنه بتونه پروژه کسری بگیره به شرطی که ارگانی که داخلش مشغوله، ازش قبول کنند.
یا این که دو تا پروژه کسری خدمت بیشتر نمیشه گرفت و مدتی که برای هر پروژه کسری میدن بین ۶ تا ۹ ماه هست و اگر بخواید بیشتر ۹ ماه کسری بگیرید، داستان داره.
و خلاصه باید برای یک عالمه کار اداری و معطل شدن خودتون رو آماده کنید. خدا رو شکر اینجا گروه تلگرامی‌ای وجود داره که پیچیدگی‌های ریز این پروسه رو توضیح میده. منم این خلاصه‌اش رو میگم ولی در نظر بگیرید که مثل قواعد عربی دبیرستانه. هر قاعده‌ای استثنایی داره و هیچ استثنایی هم بدون استثنا نیست!
شانسی که من آوردم این بود که دوستانم به سراغ گزینه‌های متعدد رفتند و هر کدوم به یه روشی از این «عبث» رهایی یافته.
به نظرم کسی که می‌خواد از هر کدوم از گزینه‌های غیرمتداول سربازی استفاده کنه، باید از مدت‌ها قبل به فکرش باشه و به محض فارغ‌التحصیلی برنامه داشته باشه که چیکار می‌خواد بکنه.
راستش تو فامیل زیاد می‌بینم که طرف فارغ‌التحصیل میشه یا در آستانه فارغ‌التحصیلی هست و حالا به فکر اینه که سربازی رو چه کنیم. خب مرد مومن، هر کدوم از این طرح‌ها کلی شرایط داره که معمولاً باید یه کم قبل‌تر بهش فکر کرده باشی و بدونی می‌خوای چیکار کنی.
مثلاً حتی همین سرباز امریه نیاز داره که مدت خاصی قبل از درخواست‌تون (فکر کنم یه سال) براتون بیمه اون ارگان رد شده باشه و تو مهلت یک‌ساله بعد از فارغ‌التحصیلی به سختی میشه شرایطش رو فراهم کرد.
خب. حالا فارغ از این بحث‌ها بیاید راجع به مسیری که من برای سرباز نخبگی طی کردم، صحبت کنیم که کلیت قضیه دستتون بیاد.
مرحله اول: احراز نخبگی
برای مرحله اول باید صبر کنید که فارغ‌التحصیل بشید و بعد تو سامانه سینای بنیاد نخبگان ثبت نام کنید و مجدداً همه مدارک‌تون رو آپلود کنید و این بحث‌ها.
بعد اطلاعاتتان رو باید تکمیل کنید. یعنی معدل و بیمه و سابقه کار و خلاصه هر چی که به درد این طرح می‌خوره رو وارد می‌کنید.
با بنیاد تماس می‌گیرید و درخواست میدید که تسهیلات نظام وظیفه رو براتون فعال کنند. این که چرا همون اول فعال نیست و چه نیازی به تماس گرفتن هست رو من نمی‌دونم و احتمالاً هرگز هم نخواهم فهمید.
بعد از اون تو قسمت نظام وظیفه درخواست‌تون رو ثبت می‌کنید و صبر می‌کنید. واقعاً کارمندان بنیاد ملی نخبگان نسبت به بقیه ادارات دولتی کارشون رو بهتر انجام میدن و خدا رو شکر تلفن هم جواب میدن. اینه که نیازی به مراجعه حضوری نیست.
اصولاً تو چند روز یا یکی دو هفته تکلیف‌تون مشخص میشه. حالا دیگه بستگی به شرایط‌تون داره.
مثلاً من نقره المپیاد و معدل خوب داشتم و به خاطر همین تو یکی دو روز رفتم مرحله بعد.
بعضی‌ها هم امتیازشون مرزی هست. تو این حالت کارگروه تشکیل میشه و تصمیم می‌گیرند که قبول بکنند یا نه. فکر کنم نهایت کاری که کارگروه می‌کنه اینه که با توجه به ظرفیت تعریف شده، بعضی‌ها رو راه میده و بعضی‌ها رو نه.
بعد باید مدارک رو حضوری ببرید نزدیک‌ترین دفتر بنیاد نخبگان. اونجا یه مسئولی مدارک‌تون رو می‌بینه و قبول می‌کنه و ان‌شاءالله میرید مرحله بعد.
تو قسمت میزکار سامانه سینا می‌تونید این مراحل رو ببینید.
مرحله دوم: تکمیل کاربرگ و معرفی به سازمان
این مرحله قلق داره و اتفاقا خود مرحله‌اش شاید یه ربع بصورت اینترنتی زمان ببره ولی نباید انجامش بدید و یه کم باید صبر کنید.
مسئله اینه که بنیاد نخبگان شنبه بعد از تکمیل کاربرگ، شما رو بصورت اتوماتیک به «دانشگاه عالی دفاع ملی» ارجاع میده و بنیاد دیگه هیچ کاری به شما نداره.
به دلایل نامعلومی به دانشگاه دفاع ملی میگن داعا. و کلا دیگه چند وقتی درگیر داعا خواهید بود.
خلاصه داعا هم یکی دو روز بعد (یعنی یک‌شنبه یا دوشنبه) بصورت اتوماتیک یه سری‌ها رو به ارگان‌هایی که صلاح می‌دونه، تخصیص میده. در واقع یکی از وظایف داعا، توزیع (Distribution) آدم‌ها به ارگان‌هاست و شما هم در حالت عادی هیچ کنترلی روی این که به کجا ارجاع داده بشید، ندارید.
کاربرد این قلق متداول تو همین جاست. شما اگر از مرحله «تکمیل کاربرگ» سامانه سینا جلوتر نرید، کنترل این قضیه روی شماست.
از طرفی مطمئن هستید که وقتی بخوانید به عنوان نخبه به داعا معرفی خواهید شد. و از طرفی اهرم کنترل سریع دست داعا نمی‌افته.
اینجا کاری که بچه‌ها انجام میدن اینه که میرن با ارگان‌های مختلف صحبت می‌کنند و «نامه اعلام نیاز» ازشون می‌گیرند و نامه اعلام نیاز رو قبل از تکمیل کاربرگ به داعا میدن.
در نظر دارید که پروسه مذاکره با ارگان‌های مختلف و چانه زنی بر سر شرایط ممکنه یکی دو ماه طول بکشه و با این روش برای خودتون وقت می‌خرید که بتونید بالاخره از یکی نامه اعلام نیاز بگیرید.
حالا می‌تونید کاربرگ رو پر کنید که پروسه معرفی به داعا اتوماتیک طی بشه. اینجا داعا، نامه اعلام نیاز شما رو می‌بینه و اگر صلاح دید (!)، شما رو به ارگانی که ازش نامه گرفتید، تخصیص میده.
در واقع شما کنترل حداقلی روی این مورد دارید که به کجا تخصیص داده بشید.
این مورد به رشته و تخصص هم خیلی بستگی داره.
اینطور که شنیدم اینطوری هست که شنبه‌ها لیست نخبگان به مراکز نظامی و اینها تحویل داده میشه و اونها بسته به کاربردهاشون همون اول یه سری‌ها رو دستچین می‌کنند. و اگر نامه اعلام نیاز نداشته باشید، یک‌شنبه تخصیص‌تون دادند.
این که به کجا تخصیص داده بشید هم خیلی مهمه؛ چون بعضی‌جاها صرفاً ازتون یه کار تحقیقاتی نسبتاً آبکی می‌خوان. بعضی‌ها کار تحقیقاتی سنگین می‌خوان. بعضی‌جاها پروژه نظامی می‌خوان. بعضی‌ها میگن حضوری بیاید. بعضی‌ها میگن فقط کار رو انجام بده. و خلاصه یک سال از زندگی‌تون درگیر اون سازمان خواهید بود. اینه که به سادگی ازش عبور نکنید.
همون‌طور که انتظار دارید روال‌هایی هم برای «تخصیص مجدد» وجود داره. ولی لازمه که بتونید از ارگان مربوطه «نامه عدم نیاز» بگیرید. یعنی به داعا بگن که ما به این آقا نیازی نداریم. یه جا دیگه تخصیصش بدید (که گرفتن این نامه کار سختیه ولی تأثیر بدی نداره). بعضی ارگان‌ها هم ممکنه «نامه عدم همکاری» بدن که اگر بیش از دو بار عدم همکاری بگیرید، کلاً قضیه سرباز نخبگی کنسل میشه. بعضی ارگان‌ها خاص هم کلاً نامه عدم همکاری و عدم نیاز نمیدن و باید همون‌جا بمونید یا این که کلاً سرباز نخبگی رو لغو می‌کنند.
در نظر بگیرید که داعا رو باید حضوری تشریف ببرید و بعیده که اینترنتی کارتون راه بیفته. تلفن هم عموما جواب نمیدن ولی ظاهراً به خاطر مسئول جدید، قسمت ارتباط با ما رو نگاه می‌کنند و روزانه جواب میدن.
آدرسش هم فعلاً اینجاست.
- آدرس: تهران- خیابان شهید بهشتی- خیابان قائم مقام فراهانی- نبش خیابان شهدا (روبروی سفارت اندونزی) - مدرسه حکمرانی شهید بهشتی _پ ۱۸۲
البته برای اطمینان بیشتر تو خود سایت نگاه کنید.
مرحله سوم: آموزش رزم مقدماتی
بعد از ارجاع به داعا و تکمیل پرونده میگن که اولین دوره آموزشی رو باید ثبت‌نام کنید و تشریف ببرید.
دوره نسبتاً بی‌خاصیتی هست ولی با رشته‌ها و آدم‌های متفاوت آشنا میشید. من قبلاً پست طولانی‌ای راجع به تجربه دوره آموزشی خودم تو ۰۱ ارتش دادم.
پس کلام کوتاه می‌کنم. فقط در نظر بگیرید که معمولاً دوره‌های آموزشی ارتش تو اردیبهشت و آبان برگزار میشه و سپاه تو مرداد و بهمن برگزار می‌کنه.
مراحل اداری‌اش هم اینطوری هست که بعد از این که داعا شما رو به یک جایی تخصیص داد، باید برید پلیس +۱۰ و برگه سبز بگیرید. واکسن هم لازمه تزریق کنید. تو پلیس +۱۰ هم واقعاً مهم نیست که اولویت‌هاتون رو چی می‌گید.
داعا کلاً اینطوری هست که سر فرصت تمام سرباز‌های خودش رو از نظام وظیفه می‌گیره و به پادگان‌های خودش برای آموزشی تخصیص میده. کلاً هم دو تا پادگان هست و جفتش هم تهران هست. یکی شرق تهران. یکی بین کرج و تهران (حدوداً همون غرب میشه).
فقط چیزی که باید در نظر بگیرید اینه که شما سرباز ارتش یا سپاه یا نیروی انتظامی نیستید! شما سرباز «ستاد کل نیروهای مسلح» هستید و خب این قضیه یه کم عجیبه.
مرحله چهارم: شروع به کار و پیشرفت پروژه
این مرحله وقتی هست که به ارگانی تخصیص داده شدید و حالا باید میرید یه پروژه‌ای تعریف می‌کنید و براش پروپوزال میدید.
بعد ارگان مدنظرتون نامه‌ای تحت عنوان «شروع به کار» بهتون میده که به داعا هم تحویل میدید.
بعد از اون سه تا گزارش دیگه هم باید بدید که گزارش ۳۰ درصد و ۶۰ درصد و گزارش پایان کار هستند. این گزارش‌ها رو به داعا هم باید تحویل بدید.
بقیه قضیه رو داعا با شما کاری نداره. میرید با ارگان‌تون کار می‌کنید.
نهایتاً هم داعا تنها چیزهایی که از شما می‌خواد اینه که گزارش‌هاتون رو تحویل بدید و پایان‌کارتون رو از ارگان مربوطه بگیرید و خلاص. داعا کاری به چیز دیگه‌ای نداره.
یادتون نره تو این بازه بیمه پایه شما «بیمه نیروهای مسلح» هست که خب از «تامین اجتماعی» بهتره.
مرحله پنجم: پایان کار و دریافت کارت
تکمیل خواهد شد.
تفاوت‌های نخبه فناور و نخبه دانشگاهی
تکمیل خواهد شد.
سؤالات دوستان
اینجا چند تا از سؤالات دوستان که ازم پرسیده شده رو جواب میدم.
۱-طرح صیاد شامل یه افرادی میشه؟ قید معدل داره، دانشگاه و اینا مهمه؟
خلاصه‌اش اینه که این طرح شامل افرادی میشه که تو این جدول امتیازات‌شون به حد نصاب برسه. قید معدل نداره و دانشگاه هم مهم نیست. اگر چه ظاهراً به معدل دانشگاه‌های برتر یک ضریبی رو اختصاص میدن.
درستش اینه که بستگی داره بخواید دانشگاهی برید یا فناور. به نظرم ترجیحاً برید خود PDF رو دانلود کنید و بخونید. اکثر سؤالات‌تون در این‌باره جواب داده میشه.
۲ - چه بازه‌ای میشه برای طرح صیاد اقدام کرد؟ من یادمه که یکی می‌گفت باید ارشدت رو گرفته باشی که بتونی بری سراغ طرح صیاد. مثلا من می‌تونم حین ارشد خوندنم برم اقدام کنم براش؟
اگر کارشناسی یا ارشد باشید، باید صبر کنید تا فارغ‌التحصیل بشید. اما ظاهراً بچه‌های دکترا می‌تونند در حین تحصیل انجام بدن. باز هم تو داک اگر نگاه کنید هست.
۳ - اگر کسری خدمت داشته باشی، کسری قابل اعمال برای این طرح هست که مثلا اون طرحی که بر میداری سبک‌تر باشه و متناسب با بازه‌ای که از سربازی‌ات مونده طرح رو بدن بهت یا حتما باید به اندازه‌ی کل دوره‌ی سربازی باشه؟
خیر! کسری خدمت با نخبگی ترکیب نمیشه. نخبگی یه چیز کاملاً جداست. اگر هم کسری دارید به درد خاصی نمی‌خوره.
۴ - این طرح کل دوره‌ی سربازی رو کاور می‌کنه یا اونم مثل پروژه‌ی کسری خدمت، بر حسب کار و چیزی که تحویل میدی تصمیم می‌گیرن چقدر بهت کسری بدن؟
بله. کلش همینه دیگه. کاملاً باینری هست. شما با یک ارگانی توافق می‌کنید و پروژه رو انجام میدید و خلاص. حالا این که مدتش چقدر طول بکشه (بین ۱۲ ماه تا ۲۴ ماه) کاملاً بستگی به خودتون و ارگانی که بهش تخصیص داده میشید داره.
۵ - اون طرحی در مجموع چقدر لود داره؟ مثلا پروژه‌ی معادل با یه بازه‌ی ۱۸ ماهه تو چند وقت قابل جمع شدن هست؟
هیچ چیز خاصی نمیشه گفت. حداقلش اینه که باید یک گزارش ۳۰ درصد و ۶۰ درصد و گزارش پایانی بدید. بقیه‌اش رو واقعاً بستگی به اون ارگان داره. داشتیم بچههایی که کارشون فقط همون در گزارش خلاصه میشده و اون طرف هم بچههایی که اذیت‌شون کردند.